Vücudun herhangi bir yerinden bir doku parçasinin, tani koymak, mikroskop altinda incelemek veya çesitli testler yapmak amaciyla, alinmasi islemine biyopsi denir.

Bazen smear isleminde oldugu gibi, organ veya dokunun üzerindeki hücreleri toplamakta yeterli olabilmektedir.

Yunanca -bios “hayat” ve -opsis “bakmak” kelimelerinden türetilmistir.

Ilk biyopsi, 11. yüzyilda Ebul Kasim tarafindan bir tiroid nodülünde (guatr) igne ile alinan materyalin degerlendirilmesi seklinde yapildiktan sonra günümüze kadar çok degisiklik göstermistir. Ancak surasi ilginçtir ki, aradan geçen 1000 yila ragmen tiroid nodüllerinde igne biyopsisi hala vazgeçilmez bir yöntemdir.

Yakin zamana kadar vücut dokularindan parça alinmasi için açik cerrahi yöntemler yaygin olarak kullanilmistir ve halen de kullanilmaktadir. Ancak son yillarda görüntüleme yöntemlerinin gelismesiyle açik biyopsilerin bir kisminin yerini çesitli igneler kullanilarak yapilan biyopsiler almistir.

Kullanilan baslica biyopsi alma yöntemleri sunardir;

Ince Igne Aspirasyon Biyopsisi (IIAB)

Çesitli radyolojik görüntüleme yöntemleri (ultrason, tomografi, mammografi, MR gibi) rehberliginde biyopsi alinacak kitle veya organin içine gönderilen bir igne yardimiyla hücre alinmasi islemidir. Burada ince uçlu normal enjektör ignesi kullanilabildigi gibi, özellikle derin kitle ve organlara ulasmak için özel gelistirilmis ignelerde kullanilabilmektedir. Günümüzde en çok kullanilan biyopsi yöntemlerinden birisidir. Özellikle vücut yüzeyine yakin kitlelerde ve ultrason esliginde yapilanlari çok sik kullanilir (meme kitleleri, tiroid bezi nodülleri gibi). Çogunlukla anestezi gerektirmez, hasta biyopsiden hemen sonra günlük yasantisina dönebilir. Dogru yerden biyopsi alinamama veya alinan materyalin tani için yetersiz kalmasi gibi dezavantajlari vardir.

Igne ile alinan materyal genellikle lam üzerine yayilir. Lam üzeriden tespit edilen hücreler çesitli boyalarla boyanarak (PAP, MGG, H-E gibi) incelenir (Bak; tetkiklerimiz).

Eger gelen materyal birkaç santimetreküpü bulacak kadar fazla ise bu sitospin'de santrifüje edilerek lama yayilir ve daha sonra boyama islemleri gerçeklestilir. Bu materyalden hücre blogu yapilmaya da çalisilir. Hücre blogu immünhistokimya gibi daha ayrintili teknikler kullanmaya daha elverislidir.

Core (kor) Biyopsi, Kesici veya Kalin Igne Biyopsisi

Çesitli radyolojik görüntüleme yöntemleri (ultrason, tomografi, mammografi, MR gibi) rehberliginde biyopsi alinacak kitle veya organin içine gönderilen kesici bir igne yardimiyla doku alinmasi islemidir. Bu biyopsi için özel biyopsi tabancalari kullanilir. Genellikle lokal anestezi (bölgesel uyusturma) ile yapilir. Hasta biyopsiden hemen sonra günlük yasantisina dönebilir. Alinan doku miktari ince igne biyopsisine göre daha fazla oldugu için patolojik inceleme daha detayli yapilabilir ve immünhistgokimyas gibi ileri tetkikler uygulanabilir. Yetersiz materyal gelme olasiligi yok gibidir. Ancak yanlis yerden doku örnegi alinma olasiligi bu tip biyopside de mevcuttur. Kullanilan igne daha kalin ve kesici özellikte oldugu için uygulanan dokunun özelligine göre ince igne biyopsisine göre kanama, delinme gibi komplikasyonlarin görülme olasiligi daha fazladir.

Açik (cerrahi) biyopsi

Bir cerrahi uzmani tarafindan, biyopsi alinacak kitle veya organa operasyon ile ulasip cerrahi yöntemle incelenecek parçanin alinmasi islemidir. Lokal veya genel anestezi altinda yapilabilir. Gözle görülerek örnek alindigi için yanlis yerden veya yetersiz örnek alinmasi olasiligi yok gibidir. Patolojik inceleme tüm detayiyla yapilabilir. Açik biyopsi su durumlarda tercih edilir:

Görüntüleme yöntemleri esliginde ulasilamayan veya görülemeyen kitlelerde

Igne biyopsilerinin riskli olacagi durumlarda

Biyopsi sonucuna göre operasyonun (ameliyatin) devam etme olasiliginin bulundugu durumlarda (frozen, Bak; tetkilerimiz)

Kitlenin baska bir cerrahi operasyon sirasinda farkedilmesi durumunda

Teknik olanaklarin igne biyopsilerine izin vermedigi durumlarda

Daha önce igne biyopsisi yapilip tani konamayan durumlarda

Laparaskopik biyopsi

Laparoskopi genellikle genel anestezi altinda yapilan ve göbek deliginden ince bir kameranin karin, gögüs boslugu veya eklem içi gibi diger bosluklar içine sokularak iç organlarin görüntülenmesi prensibine dayanan bir ameliyattir. Halk arasinda kapali ameliyat olarakta bilinir. Bu islem gerektiginde ameliyat için degil kitle veya organdan biyopsi alma amaciylada uygulanir ki buna laparoskopik biyopsi denir.

Laparoskopi 1980'li yillarin ortalarina kadar genelde tani amaçli uygulanan bir islem olmasina ragmen teknolojik gelismelere paralel olarak son zamanlarda giderek artan bir siklikta tedavi amaçli (cerrahi laparoskopi) uygulanmaya baslamistir. Laparoskopi ile karin alt bölgesinde açilan 3 - 5 mm'lik deliklerden içeri sokulan aletler ile her türlü cerrahi girisimi yapma olanagi vardir. Deneyimli ellerde laparoskopi açilarak yapilan ameliyatlar ile benzer sonuçlar vermektedir. Laparoskopinin en önemli avantajlari ise hastanede yatis gerektirmemesi, ameliyat sonrasi çok daha az agri kesiciye gereksinim göstermesi ve ise dönüs süresinin hizlanmasidir. Çogu hasta 3 - 4 gün içinde normal yasamlarina dönebilmektedir. Laparoskopinin bir diger üstünlügü ise karin kesisine bagli komplikasyonlardan (enfeksiyon, yara açilmasi ve fitik gibi) sakinilmasidir.Laparoskopik cerrahi sirasinda dokulari kesmek ve kanamalari durdurmak amaci ile pek çok yöntem kullanilabilir. Mekanik kesme (biçak ve makas) ve baglama, elektrocerrahi ve lazer bunlardan en önemlileridir. Halk arasindaki yaygin kaninin aksine lazer ile yapilan ameliyatlarin sonuçlari diger yöntemler ile yapilanlardan farklilik göstermemektedir. Operatörün hangi yöntem ile en fazla deneyim sahibi oldugu, genellikle operasyonun basarisini etkileyen en önemli faktördür. Lazer mevcut oldugu takdirde özellikle endometriozis cerrahisinde bazi avantajlar saglayabilmektedir.

Küretaj biyopsi

Endometrium (Rahim içi) veya kemik gibi organlarda küret adi verilen kasik benzeri bir alet yardimi ile o alandaki materyalin kazinarak alinmasi islemine verilen isimdir.

Endoskopik biyopsi

Mide, barsak, idrar torbasi (mesane), akciger gibi organlara fleksible (kivrilabilir) bir isik kaynagi ucuna bagli kamera sokularak organin incelenmesi ve süpheli alan veya alanlardan özel forsepsi vasitasiyla örnek alinmasi islemidir.