Meme Kanseri konusunda sorular, yanitlar...

Meme kanseri, pek çok ülkede oldugu gibi, ülkemizde de, kadinlarda en sik görülen kanserdir. Kadinlarda kanser nedeniyle olan ölümlerin önemli bir kisminin da nedeni meme kanseridir.

Ne kadar siktir?

Amerika Birlesik Devletlerinde yapilan istatistiklere göre, 1994 yilinda, Amerika'da 46 bin kadinin bu kanser nedeniyle öldügü bildirilmektedir. Her sekiz-on kadindan birinde meme kanseri görülecegi ve bunlarin da yaklasik üçte birinin meme kanserinden ölecegi hesaplanmaktadir. Ülkemiz için görülme sikliginin biraz daha düsük oldugu tahmin edilmektedir.

Erken tani konmasinin yarari var mi?

Meme kanserinin bazi tipleri, erken tanindiklarinda çok iyi biçimde tedavi edilebilmektedir. Dolayisiyla, hem hastalarin hem doktorlarin bu kanseri olabildigince erken tanimak için elden gelen gayreti göstermeleri gerekir.

Meme kanserinin bütün türleri ayni derecede mi kötüdür?

Meme kanserinin degisik türleri vardir. Bunlarin tedavileri ve hasta üzerindeki etkileri de farkli olabilmektedir. En iyi sonuçlar, küçük ve çevreye yayilmamis kanserlerde alinmaktadir.

Meme kanseri açisindan hangi riskleri tasiyorum?

Annenizde, kiz kardesinizde veya teyzenizde meme kanseri varsa, sizin için de risk yüksektir. Bunlardan birinde kanser olmasi, sizin meme kanseri olma riskinizi iki kat artirir. Iki yakininizda meme kanseri varsa, risk 3 katina çikar. Diger risk faktörleri sunlardir: Adetlerin küçük yasta baslamasi, çocuksuz olma veya ileri yaslarda çocuk dogurma, Ayrica, daha az da olsa; sigara kullaniminin, asiri yagli yemekler ve sismanligin da riski artirdigi düsünülmektedir.

Ne yapabilirim?

Kanserlerin küçükken yakalanmalarini saglayan üç önemli yöntem vardir: Kisinin kendi memesini muayene etmesi. Doktor muayenesi Mamografi

Kisinin kendi memesini muayene etmesi

Bir kadinin kendi kendine yapabilecegi en önemli muayenedir. Her ay yapilmasi önerilmektedir. Ortam, rahat ve ilik olmali, muayene sirasinda tüm ayrintilara dikkat edilmelidir.

Fibrokistik hastalik / Memelerde yumrular olmasi

Pek çok kadin memesini muayene ettiginde yumrularla karsilasir. Bu nedenle telaslanan, üzülenler de olabilir. Bu yüzden, her kadinin kendi memesindeki bu normal sertliklerin yerlerini ve kivamlarini iyi bilmesi gerekir. Eger her zamankinden farkli bir sertlik hissederseniz, mutlaka bir uzman doktora görünmelisiniz. Meme kanserlerinin önemli bir bölümü, ilk kez, kendi kendini muayene sirasinda dikati çeker. Erken tani, daha sonra ortaya çikabilecek sorunlari azaltabilir; hastanin yasam süresine de katkida bulunabilir. Bir kitlenin küçük iken saptanmasi, tedavinin de daha kolay ve hasta açisindan daha kolay kabul edilebilir nitelikte olmasini saglayabilir.

Kendi mememi, ne zaman muayene etmeliyim?

Çogu uzman, kadinlarin adet görmelerinden bir hafta sonra bu muayeneyi yapmalarini önermektedir. Dogum kontrol hapi kullananlar ise, hapa basladiktan sonraki ilk hafta içinde muayenelerini yapmalidirlar. Diger zamanlarda memelerdeki normal yapilar ve kistler daha irilesebilirler. Bu hem akil karistirici olur, hem de muayene agrili olabilecegi için rahatsiz edici hale gelebilir. Öte yandan, memeleri hiç muayene etmemektense, ayin her hangi bir günü muayene etmek elbette çok daha iyidir.

Kendi mememi nasil muayene edebilirim?

Asagida yaygin bir muayene yöntemi bulacaksiniz: Önce, rahat ve ilik bir yerde sirtüstü uzanin. Sol kolunuzu kaldirip, sol elinizi basinizin altina koyun. Sag elinizle sol memenizi asagidaki biçimde muayene etmeye baslayin. Gögüs kafesinizin ön yüzünde, sagda ve solda iki dikdörtgen oldugunu düsünün. Memeleriniz bu dikdörtgenlerin ortasinda olsunlar. Dikdörtgenlerin birer köseleri koltukaltinizda olacaktir. (Memenin koltukaltina yakin kisimlarini muayene ederken özellikle dikkatli olun; meme kanserleri en çok burada bulunmaktadir). Iki-üç parmaginizi birlestirerek, sol koltukaltinizdan asagi dogru dikdörtgenin dis kenari boyunca inin. Alttaki köseye ulasinca, parmaklarinizi 2-3 cm kadar içe dogru çekip bu defa yukari dogru çikin. Köprücük kemigine (sagdaki dikdörtgenin üst kenarina) geldiginizde yine 2-3 cm içe gelip asagi dogru inin. Tüm memeyi muayene edene kadar bunu sürdürün. Sag memeyi sol elle, sol memeyi sag elle muayene etmeniz gerektigini unutmayin. Muayene sirasinda, parmaklarinizin ucuyla 1-2 cm çapinda daireler çizecek hareketler yapin. Elinizi degisik derecelerde bastirarak deriyi, memeyi ve alttaki gögüs kafesi kemiklerini ayri ayri hissetmeye çalisin. Size süpheli gelen sertliklerin yerlerini unutmayin. Bunlarin çogunun normal oldugunu aklinizdan çikarmayin. Süpheniz devam ediyorsa, uzman bir doktora danisin. Kendi kendinizi düzenli olarak muayene etmek sizi rahatlatacak ve bir güven duygusu saglayacaktir.

Memenin doktor tarafindan muayenesi

Bu muayenenin hiç degilse yilda bir kez yapilmasi gerekmektedir. Muayene sirasinda, kendi kendinizi nasil daha iyi muayene edebileceginizi de sorabilir ve süpheli buldugunuz sertlikler konusunda doktorun degerlendirmesini ögrenebilirsiniz. Bu, çogu kez sizi rahatlatacaktir. Memede kistler oldugunda doktor, adetinizden sonraki hafta içinde yeniden muayeneye gelmenizi isteyebilir. Bir sertligin ne zamandir orada oldugu sorulabilir; bu yüzden, kendi kendinizi muayene ederken elinize gelen bir sertlik buldugunuzda, tarihi bir yere kaydetmeniz yararli olacaktir. Bazen, doktor, daha emin olmak için sizi birkaç hafta veya ay içinde yeniden muayene etmek isteyebilir veya mamografinin gerekli oldugunu söyleyebilir.

Mammografi nedir?

Meme kanserinin erken yakalanmasinda sizin ve doktorunuzun yaptigi muayenelere katki saglayan ç ok degerli bir radyolojik inceleme yöntemidir. Elli yasin üzerindeki kadinlarda her yil mammografi çekilmesinin gerekli oldugu düsünülmektedir. Kirk-elli yaslarinda mammografinin ne derecede gerekli oldugu tartismali olmakla birlikte, bu dönemde hiç degilse iki yilda bir mammografi çekilmesinin yararli oldugunu söyleyenler bulunmaktadir. Bu incelemelerin tüm amaci, kanserleri bazen elle muayenede bile farkedilemeyecek kadar küçükken yakalayabilmektir. Mammografi, hasta veya doktorun eline anormal bir sertlik geldiginde de istenir. Mammografi ile tüm kanserlerin mutlaka yakalanabilecegi zannedilmemelidir. Kisinin kendi memesini muayenesi, doktor muayenesi ve mammografi, kanseri yakalamak için hep birlikte basvurulmasi gereken yöntemlerdir.

Meme biyopsileri niye yapilir?

Memesinde sertlik bulunan pek çok kadinda biyopsi gündeme gelir. En basit yöntem, ince bir igne kullanilarak süphe edilen sertlikten örnek almaktir. Bu bir kist ise, islem sirasinda kist sivisinin gelmesi ile hem sertlik kaybolur hem de hasta rahatlar. Kanserlerin kist halinde olmasi olasiligi çok düsüktür. Alinan sivi veya hücreler, patoloji uzmani tarafindan incelenir ve bu örnekte kanser olup olmadigini belirten bir rapor düzenlenir. Igne ile örnek alma, genellikle acisiz bir islemdir; memenin veya hastanin uyusturulmasina gerek duyulmaz. Daha genis kapsamli bir islem olan eksizyonel biyopside, ele gelen sertligin tümü veya bir kismi cerrah tarafindan çikartilir. Bu islem için yalnizca memenin uyusturulmasi yeterli olabilecegi gibi, genel anesteziye de basvurulabilir. Çikarilan dokunun patoloji uzmani tarafinda mikroskop altinda incelenmesiyle en kesin taninin konulmasi mümkün olur.

ÖZET

Meme kanseri, hemen her 8 kadindan birinde görülecek denli siktir. Kendi kendini muayene, doktor muayenesi ve mammografi; sonucu önemli derecede etkileyebilir. Çogu durumda, bu hastaligin kökünü kaziyabilme olasiligi bulunmaktadir ve hem erken taniyi hem erken tedaviyi saglamak için, çaba gösterilmesi gereklidir.